تحلیل برگشتی مغار نیروگاه سد سیاه بیشه با استفاده از داده¬های حاصل از ابزار دقیق

برای طراحی و احداث حفریات زیرزمینی، تعیین تنش­های برجا و خصوصیات مکانیکی توده­سنگ احاطه­کننده فضای زیرزمینی ضروری است. بعضی از آزمایش­ها برای تعیین این پارامترها انجام می­شود. برای مثال می­توان به آزمایش دیلاتومتری و آزمایش شکست هیدرولیکی اشاره کرد. این آزمایش­ها معمولاً زمان­بر و پرهزینه می باشند. همچنین در نتایج آزمون­های برجا و آزمایشگاهی پراکندگی محسوسی وجود دارد. این پراکندگی به علت ناهمگنی سنگ­ها است. برای غلبه بر این مشکلات می­توان از روش تحلیل برگشتی برای تعیین خصوصیات مکانیکی توده سنگ با استفاده از داده­های رفتارسنجی استفاده کرد. تحلیل برگشتی به­عنوان روشی که قابلیت کنترل پارامترهای سیستم را با تحلیل رفتار خروجی آن داشته باشد، بیان می­شود. این روش به­طور پیوسته­ در دهه اخیر استفاده شده است. در تحلیل برگشتی مسائل مکانیک سنگی، هدف اصلی تعیین تنش­های اولیه، ثابت­های مواد با استفاده از داده­های حاصل از اندازه­گیری میدانی است. تحلیل برگشتی ممکن است به دو صورت مستقیم و معکوس انجام گیرد.  در این مقاله،  روش مستقیم تحلیل برگشتی بر اساس  الگوریتم جستجوی تک متغیره برای تعیین مدول الاستیسیته (e) و نسبت تنش افقی به قائم (k) در مغار نیروگاه سد سیاه بیشه استفاده شده است. تحلیل­های عددی با استفاده از نرم­افزار flac3d  انجام شده است. نتایج تحلیل­ها نشان می­دهد که مقدار متوسط مدول الاستیسیته در قسمت لایه­بندی و ملافیری به ترتیب 16/7 و 15 گیگا پاسکال و میانگین نسبت تنش افقی به قائم 325/1 است.